कोणतेही शासकीय किंवा इतर महत्त्वाची कामे असो, त्यासाठी आधार (Aadhar Card) किंवा पॅनकार्ड (PAN Card) आवश्यक असते. आजच्या काळात पॅनकार्ड आणि आधार कार्ड हे महत्त्वाचे दस्ताऐवज (Document) आहेत. आर्थिक व्यवहारासाठी पॅनकार्ड तर ओळखपत्र म्हणून आधार कार्डचा उपयोग होतो. आधार कार्डमध्ये व्यक्तीचे नाव, जन्मतारीख, पत्ता आदी महत्त्वाची माहिती असते. पॅनकार्डमध्ये ही याच प्रकारे महत्त्वाची माहिती असते. असे हे महत्त्वाचे दस्ताऐवज व्यक्तीच्या मृत्यूनंतर चुकीच्या व्यक्तीच्या हाती लागल्यास त्याचा गैरवापर होण्याची शक्यता असते.
मृत व्यक्तींचे दस्ताऐवज वापरून काही सायबर घोटाळे (Cyber Crime) झाल्याचे समोर आले आहे. त्यामुळे मृत व्यक्तीच्या पश्चात या दस्ताऐवजांचे काय करावे हा प्रश्न जर तुम्हाला पडला असेल तर ही माहिती तुमच्यासाठी महत्त्वाची आहे. या लेखात जाणून घेऊया मृत व्यक्तीच्या पश्चात पॅनकार्ड आणि आधार कार्डचे काय करावे.
आधार कार्ड निष्क्रिय होत नाही
कोणत्याही सरकारी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी आधार कार्डचा वापर केला जातो. आधार कार्डाचा नंबर हा युनिक नंबर आहे. हा नंबर मृत व्यक्तीच्या निधनानंतर कोणालाही देता येऊ शकत नाही. व्यक्तीच्या मृत्यूनंतर आधार कार्ड निष्क्रिय होत नाही. तशी कुठलीही तरतूद सध्या तरी नाही. मात्र आधार कार्ड मृत्यू प्रमाणपत्राशी लिंक करता येऊ शकते. मृत्यू दाखल आणि आधार कार्ड लिंक केल्यास संभाव्य गैरवापर टाळता येऊ शकते.
असे जमा करा पॅनकार्ड
आर्थिक व्यवहारांसाठी पॅनकार्ड हे महत्त्वाचे आहे. बँक खाते उघडण्यापासून ते आयकर विवरण दाखल करण्यासाठी देखील पॅनकार्डची आवश्यकता असते. त्यामुळे एखाद्या व्यक्तीच्या मृत्यूनंतर त्याचे पॅनकार्ड जपून ठेवावे. संबंधित व्यक्तीच्या पश्चात असलेले आर्थिक व्यवहार पूर्ण होईपर्यंत पॅनकार्ड जपून ठेवावे. यामध्ये आयटीआर दाखल करणे, विमा दावा करणे आदी बाबींचा समावेश आहे.
आर्थिक व्यवहारा संबंधी सर्व कायदेशीर प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर पॅनकार्ड जमा करावे. त्यासाठी असेसमेंट ऑफिसला पॅनकार्ड जमा करण्याबाबत एक अर्ज करावा. अर्जात मृत व्यक्तीचे नाव, जन्म तारीक, मृत्यू दाखला, पॅनकार्ड क्रमांक आदी माहिती नमूद करावी. ही माहिती आणि संबंधित कागदपत्रे असेसमेंट ऑफिसला जमा करावे. जर तुम्हा मृत व्यक्तीच्या पॅनकार्डची भविष्यात गरज भासेल असे वाटत असल्यास पॅनकार्ड जमा करने अनिवार्य नाही. मात्र त्याचा गैरवापर टाळण्यासाठी ते जपून ठेवावे.
