रस्त्यावरील अपघात कमी करणे आणि वाहतूक व्यवस्थेत शिस्त आणण्यासाठी केंद्र व राज्य सरकारने वाहतूक नियमांमध्ये मोठे बदल केले आहेत. आता नियम मोडल्यास आधीपेक्षा दंडाची रक्कम 10 पट जास्त आकारली जाऊ शकते.
हे नवीन नियम 1 मार्च 2025 पासून लागू आहेत. या बदलांमुळे दंड आकारणी वाढली असून ई-चलन प्रणाली अधिक प्रभावीपणे वापरली जात आहे.
नवीन वाहतूक नियमांतील महत्वाचे बदल
1. दंड रकमेतील मोठी वाढ: अनेक वाहतूक नियमांचे उल्लंघन केल्यास आकारला जाणारा दंड आता पूर्वीच्या तुलनेत १० पट जास्त आहे. यामुळे वाहन चालक नियम काटेकोरपणे पाळतील अशी अपेक्षा आहे.
2. ई-चलन प्रणालीचा प्रसार: वाहतूक पोलिस आता ई-चलन मशीनचा वापर करत आहेत. अनेक ठिकाणी सीसीटीव्ही कॅमेऱ्यांच्या साहाय्याने नियम मोडणाऱ्या वाहनांवर थेट ई-चलन पाठवले जाते. हे चलन नोंदणीकृत मोबाईल नंबरवर SMS किंवा ईमेलद्वारे मिळते.
3. लायसन्स रद्द करण्याची तरतूद: गंभीर उल्लंघन किंवा वारंवार नियम मोडल्यास, जसे दारू पिऊन गाडी चालवणे, ड्रायव्हिंग लायसन्स ३ महिन्यांसाठी निलंबित केला जाऊ शकतो.
4. अल्पवयीन वाहन चालकांवर कडक कारवाई: १८ वर्षाखालील व्यक्ती वाहन चालवताना पकडली गेल्यास, वाहन मालक किंवा पालकांना ₹२५,००० पर्यंत दंड आणि ३ वर्षांपर्यंत तुरुंगाची शिक्षा होऊ शकते.
महत्त्वाचे वाहतूक नियम आणि त्यांचा नवीन दंड
वाहतूक नियम उल्लंघन जुना दंड नवीन दंड (₹)
हेल्मेट न घालणे ₹100 ₹1,000 (आणि 3 महिने लायसन्स जप्त)
सीट बेल्ट न लावणे ₹100 ₹1,000
सिग्नल तोडणे ₹500 ₹5,000
धोकादायक पद्धतीने वाहन चालवणे ₹500 ₹5,000
ड्रायव्हिंग लायसन्सशिवाय वाहन चालवणे ₹500 ₹5,000
दारू पिऊन वाहन चालवणे ₹1,000-₹1,500 ₹10,000 (आणि 6 महिने तुरुंगवास)
विमा नसलेले वाहन चालवणे ₹200-₹400 ₹2,000
ई-चलन कसे भरायचे?
तुम्ही तुमचे ई-चलन आता घरबसल्या ऑनलाईन भरणे शक्य आहे.
ई-चलन भरण्याची प्रक्रिया:
1. सरकारी वेबसाईटला भेट द्या: echallan.parivahan.gov.in या अधिकृत वेबसाईटवर जा.
2. तपशील भरा: ‘Check Challan Status’ वर क्लिक करून तुमचा वाहन क्रमांक (Vehicle Number) किंवा चलान क्रमांक (Challan Number) भरा.
3. दंड भरा: स्क्रीनवर तुमचे चलन दिसेल. तुम्ही क्रेडिट कार्ड, डेबिट कार्ड किंवा इंटरनेट बँकिंगच्या माध्यमातून दंडाची रक्कम भरणे शक्य आहे.
4. पोचपावती मिळवा: पेमेंट यशस्वी झाल्यानंतर त्याची पोचपावती (receipt) मिळेल, जी भविष्यातील संदर्भासाठी जपून ठेवा.
हे नवीन नियम फक्त दंड आकारण्यासाठी नाहीत, तर रस्ते सुरक्षित ठेवण्यासाठी आहेत. स्वतःच्या आणि इतरांच्या सुरक्षेसाठी वाहतूक नियमांचे पालन करणे आवश्यक आहे.
