आजच्या जलद बदलत असलेल्या तंत्रज्ञानाच्या युगात, विशेषतः आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (एआय) आणि ऑटोमेशनच्या प्रभावामुळे नोकरीच्या क्षेत्रात खूप मोठे बदल होत आहेत. प्रत्येक क्षेत्रात एआयचा वापर वाढत असताना, यामुळे नोकऱ्यांच्या स्वरूपात, तसेच कधी कधी संधींच्या प्रमाणातही बदल होत आहेत.
अशा परिस्थितीत, एक महत्त्वपूर्ण गोष्ट जी सर्वांसाठी आवश्यक आहे ती म्हणजे ‘अपस्किलिंग’ (उत्कृष्ट कौशल्ये मिळवणे) आणि ‘रीस्किलिंग’ (नवीन कौशल्ये शिकणे).
१. एआय आणि तंत्रज्ञानाच्या वाढता उपयोग
एआय चा वापर विविध उद्योगांमध्ये वाढत चालला आहे. यामुळे फॅक्ट्री मॅन्युफॅक्चरिंगपासून ते हेल्थकेअर, फाइनान्स, एज्युकेशन आणि इतर क्षेत्रांमध्ये मोठे बदल झाले आहेत. संगणकाच्या बुद्धिमत्तेच्या वापरामुळे कामाची गती, कार्यक्षमता आणि उत्पादन क्षमता सुधारली आहे. पण याच बदलामुळे अनेक पारंपरिक नोकऱ्या कमी झाल्या किंवा त्यांच्या स्वरूपात मोठे बदल झाले आहेत. अशा परिस्थितीत, नोकरीत टिकून राहण्यासाठी आणि आपल्या करिअरला पुढे नेण्यासाठी ‘अपस्किलिंग’ आणि ‘रीस्किलिंग’ ही दोन अत्यंत महत्त्वाची पद्धती ठरली आहेत.
२. अपस्किलिंग म्हणजे काय?
‘अपस्किलिंग’ म्हणजे आपल्या विद्यमान कौशल्यांमध्ये सुधारणा करणे, त्यांना अधिक प्रगल्भ आणि अधिक प्रभावी बनवणे. उदाहरणार्थ, जर एखाद्या व्यक्तीला संगणकावर काम करण्याचा अनुभव आहे, तर तिला नवीन सॉफ्टवेअर, साधने किंवा तंत्रज्ञान शिकून त्याचे ज्ञान आणखी वाढवता येईल. यामुळे त्या व्यक्तीला त्या कामात उत्कृष्टता मिळू शकते आणि तिची मूल्यवर्धन क्षमता वाढू शकते.
३. रीस्किलिंग म्हणजे काय?
‘रीस्किलिंग’ म्हणजे नवीन कौशल्ये शिकून एक नवीन क्षेत्र किंवा भूमिका स्वीकारणे. उदाहरणार्थ, एखादी व्यक्ती ज्याने भूतकाळात फॅक्ट्री मॅन्युफॅक्चरिंग मध्ये काम केले आहे, ती व्यक्ती आता डेटा सायन्स किंवा सायबर सुरक्षा यांसारख्या नवीन क्षेत्रात कार्य करण्यासाठी आवश्यक कौशल्ये शिकू शकते. यामुळे त्या व्यक्तीला नवीन करिअर संधी मिळवता येतात.
४. अपस्किलिंग आणि रीस्किलिंग का आवश्यक आहे?
आजच्या दृष्टीने, प्रत्येक व्यक्तीला ती आपल्या करिअरमध्ये टिकून राहण्यासाठी आणि पुढे जाण्यासाठी नवीन कौशल्य शिकणे अत्यंत आवश्यक आहे. याचे कारण असे की, एआय आणि ऑटोमेशनमुळे नोकऱ्या लवकर बदलत आहेत आणि या बदलांचा सामना करण्यासाठी अपस्किलिंग आणि रीस्किलिंग ही एकमेव मार्ग आहेत.
५. उद्योगातले बदल आणि त्याचा प्रभाव
एआय आणि तंत्रज्ञानाच्या विकासामुळे, अनेक उद्योगांमध्ये जुन्या पद्धतींना तिलांजली दिली जात आहे. उदाहरणार्थ, आजकाल बँकिंग
क्षेत्रात बॉट्स, चॅटबॉट्स आणि एआयचा वापर ग्राहक सेवा आणि इतर कार्यांसाठी केला जातो. यामुळे काही नोकऱ्या कमी होऊ शकतात, परंतु दुसऱ्या बाजूला, नवीन टेक्निकल आणि अॅनालिटिकल भूमिका निर्माण होऊ शकतात. त्यासाठी आपल्या कौशल्यांना उपयुक्त बनवणे आवश्यक आहे.
६. भविष्यातील संधींचा लाभ घेण्यासाठी
एआय आणि ऑटोमेशनच्या युगात, त्याचा सामना करण्यासाठी आपल्या कामाच्या क्षमतांमध्ये सुधारणा करणे आवश्यक आहे. जे लोक या बदलांना सामोरे जातात, त्यांना भविष्यातील संधींचा अधिक फायदा होईल. तसेच, जे लोक या नवीन कौशल्यांचा अवलंब करतात, त्यांना टिकून राहण्याची आणि यशस्वी होण्याची शक्यता अधिक आहे.
७. एआय युगातील शिक्षण आणि विकासाचे महत्त्व
आपण समजून घेतले पाहिजे की एआय आणि तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात केवळ आजच्या स्थितीत शिक्षण पुरेसे नाही. हे एक सतत विकसित होणारे क्षेत्र आहे, त्यामुळे आपल्याला कधीच थांबता येणार नाही. सतत शिक्षण, प्रशिक्षण आणि स्वविकसनाच्या माध्यमातूनच आपली नोकरी सुरक्षित राहू शकते.
एआय युगात टिकून राहण्यासाठी अपस्किलिंग आणि रीस्किलिंग अत्यंत महत्त्वाचे आहे. हे केवळ कर्मचार्यांसाठीच नाही, तर कंपन्यांसाठी देखील महत्त्वाचे आहे. योग्य कौशल्यांची निवड, शिकण्याची तयारी आणि बदल स्वीकारण्याची इच्छाशक्ति ह्या सगळ्या गोष्टी या युगात यशस्वी होण्यासाठी आवश्यक आहेत.
