भारतातील महामार्गांचे जाळे झपाट्याने विस्तारत असतानाच, टोल टॅक्स हा प्रत्येक वाहनचालकासाठी अनिवार्य भाग झाला आहे. समृद्धी महामार्गासारख्या प्रगत मार्गांवरून प्रवास करताना टोल भरणे हे सर्वसामान्यांसाठी नित्याचे झाले असले, तरी काही विशेष नागरिकांसाठी ही बंधनं लागू होत नाहीत. भारत सरकारने नुकतीच एक अधिकृत यादी जाहीर केली असून, यामध्ये अशा अनेक पदाधिकाऱ्यांचा समावेश आहे ज्यांना देशातील कोणत्याही महामार्गावरून प्रवास करताना टोल माफ आहे.
कोण आहेत टोल फ्री प्रवास करणारे नागरिक?
परिवहन मंत्रालयाने प्रसिद्ध केलेल्या यादीत जवळपास २५ प्रकारच्या पदाधिकाऱ्यांचा आणि सेवाधारकांचा समावेश करण्यात आला आहे. यामध्ये खालील प्रमुख पदाधिकारी आहेत:
राष्ट्रपती, उपराष्ट्रपती आणि पंतप्रधान
राज्यपाल, मुख्यमंत्री आणि उपमुख्यमंत्री
लोकसभा अध्यक्ष आणि उपाध्यक्ष, राज्यसभा अध्यक्ष
भारताचे मुख्य न्यायाधीश व सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश
केंद्रीय मंत्री आणि राज्यमंत्री
संसद सदस्य (खासदार), विधीमंडळ सदस्य (आमदार)
लष्करप्रमुख, लष्कर कमांडर आणि निमलष्करी दल
राज्य सरकारचे मुख्य सचिव, भारत सरकारचे सचिव
पोलीस, राज्य सशस्त्र दल, अग्निशमन दल व कार्यकारी दंडाधिकारी (गणवेशात असताना)
शववाहिका आणि रुग्णवाहिका सरकारी नियम काय सांगतात?
सरकारच्या नियमानुसार, ५० किमीहून अधिक अंतराचा प्रवास करणाऱ्या वाहनधारकांना टोल भरावा लागतो. मात्र वर नमूद केलेल्या अधिकाऱ्यांना कुठल्याही राष्ट्रीय अथवा राज्य महामार्गावरून टोलशिवाय प्रवास करता येतो.
नागरिकांसाठी माहिती महत्त्वाची
सामान्य नागरिकांसाठी ही माहिती महत्त्वाची आहे कारण अनेक वेळा महामार्गावर टोल वाद घडतात. कोणत्या वाहनांना माफी आहे, याची माहिती असणे गरजेचे आहे. संबंधित यादी ही अधिकृत असून, कोणत्याही वाहन चालकाला शंका असल्यास टोल नाक्यावर अधिकाऱ्यांकडून याची पुष्टी करता येते.
